KUŞADASI’NDA GEZİLECEK 17 YER
Kuşadası ve yakın çevresindeki önemli tarihi yerleşimler, eserler, yapılar… Kuşadası’nın çevresinde ve merkezinde gezilmesi gereken bir çok tarihi eser ve yapılar bulunmaktadır. Kuşadası’na gelen yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çeken bu yerleri derlediğimiz yazımızla, Kuşadası’na gelen tüm misafirleri bu alanları ziyaret etmelerini bekliyoruz.
1-Kurşunlu Manastırı: Kuşadası- Davutlar dan 12 km uzaklıkta 600 metre yükseklikte bulunan manastır muhteşem bir manzaraya sahiptir . 8. Yüzyılda, yoğun Hristiyan göçü sonucu Anadolu’nun bu yöresi, dinsel merkezlerden biri olmuştur. Baskıdan kaçan din adamları, gizlenebilecekleri ve tapınabilecekleri bu bölgede kiliseler ve manastırlar yapmışlardır.
2-Melia: Mykale (Dilek) Yarımadası’nın kuzey yamacında, Panionion kutsal alanının ve bugünkü Güzelçamlı beldesinin güneybatısında 212 metre yüksekliğindeki Kale Tepenin doruğundadır.
3-Güvercinada: Evliya çelebinin aktardığı üzere liman önündeki ada üzerine göçmen kuşlar konduğu için kente Kuşadası ismi verilmiştir. Evliya çelebinin harkulade bir tanımlamayla tılsımlı bir adacık diye bahsettiği güvercinada, kente ismini vermekle birlikte şüphesiz aynı zamanda kentin sembolüdürde. Ada nın ortasındaki iç kalenin kesin yapım tarihi bilinmemektedir.Bazı kaynaklarda Limanı korumak için Barbaros Hayretin Paşa tarafından yaptırıldığı yazmaktadır. Adanın etrafını çevreleyen surlar ise, kale kapısının sağ üstünde yer alan kitabeden anlaşıldığına göre İlyas Ağa tarafından 1826 yılında Yaptırılmıştır. Kalenin inşaası için gerekli taşlar Yılancı Burnundan getirilmiştir.
4-Şehir Surları ve Kale Kapısı: Büyük bir kısmı kentin büyümesiyle birlikte modern yerleşimin altında kalan şehir surları 17.yy. da Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır.17… tarihli gravürde surların kenti çevrelediği görülmektedir. Surlar Günümüzde Atatürk bulvarı üzerinde , sokakta, dağ mahallesinde ve Sağlık caddesi üzerindeki burç ile birlikte kısmen sağlam olarak görülmektedir. Kentin doğu giriş kapısın oluşturan burç ise günümüzde hala Kalekapısı olarak adlandırılmaktadır ve Kuşadasının sembol yapılarından biridir.
5-Hagios Antonios Manastırı: Dilek Yarım Adası Milli Parkı İçerisinde ,Dayıoğlu tepeye çıkarken yolun sağında ve aşağısında mağara tepe yakınlarında bir bayır üzerindedir. Erken Bizans dönemine ait bir manastır olduğu düşünülmektedir.Kalıntıların büyük kısmı toprak ve yoğun bitki örtüsü altındadır.Bazı mimari plastik parçaları Miletos müzesine götürülmüştür.
6-Ilıca Tepe: Kuşadası – Söke karayolunun 5. km .sinde Sahil siteleri sapağında yer alan ılıca tepenin üzerindeki sur duvarları Kuşadası ve civarındaki en eski mimari yapılar olmakla beraber Batı Anadoluda da bu kadar erkene tarihlenen surlar enderdir. Dev boyutlu kayalardan inşaa edilmiş surlar, yapım tekniğinden yola çıkarak M.Ö. 2. bine tarihlenmektedir
7-Kervansaray: Kervansaray 17.yy da önemli Osmanlı devlet adamlarından olan Sadrazam Öküz Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır. 1612-1613 tarihli Mülk namesinden Kendisine mülk olarak verilen Kuşadası’na bir kale,bir han, bir iskele ve bir hamam inşaa ettirdiğini öğreniyoruz.,dolayısıyla yapı bu tarihden önce inşaa edilmiş olmalıdır. Kurşunlu han olarak ta bilinen Kervansaray kare bir avlu etrafında iki kat sıralanmış mekanlar ve bu mekanların önünde bulunan revaklardan oluşmaktadır.
8-Kaleiçi Camii: Kaleiçi Camii olarak bilinen Öküz Mehmet Paşa Camii !7.yy İlk çeyreğinde yaptırılmıştır. Kesme taştan yapılmış, sade Osmanlı mimarisinin güzel bir örneği olan Kaleiçi Camii ,Kuşadası’nın en eski Camii dir. Cümle kapısı sedef kakma ve geometrik ahşap geçme işçiliğiyle Osmanlı ağaç işçiliğini yansıtır. Camii’nin kuzey doğu köşesine bitişik ,Dikdörtgen planlı,tek mekan ve kubbeli olan yapı ise 19.yy da Sığla Sancağı Mütesellimi İlyas Ağanın yaptırmış olduğu Camii Kütüphane sidir.Bu eser Aydın ilindeki Osmanlı döneminden bugüne kalabilen tek kütüphane binasıdır.
9-Aya Yorgi Manastırı: Dilek Yarım Adası Milli Parkı İçerisinde Nero koyundan Dayıoğlu tepeye çıkarken, sol tarafında Panayır tepe yakınlarında dır. Buradaki kalıntılar Bizansdan 19 yüzyıla kadar kullanılan manastır ve bu manastıra ait yapılar olmalıdır.
10-Pygale: Kuşadalıların ve tatilcilerin Kuşadası’na gelirken yada İzmir’e giderken önünden geçtiği ama pek dikkat çekmeyen Pygela antik yerleşimi Kuşadası – İzmir yolunun 5 . km. sinde Kuştur tatil köyü yakınında bulunmaktadır.
11-Tarihi Su Yolları: Kuşadası ve çevresi zengin su kaynakları nedeniyle de tarih boyunca dikkati çekmiştir.Antik Ephesos kentine su taşıyan M.S 2 yy. da inşa edilmiş Roma dönemi su yolları da bunun kanıtlarından biridir. Bu antik yapı Değirmen dere mevkin deki pınarlarda ki suyu ,bazı kesimlerde kayaya oyularak yapılan kanallarla, tünellerle,bazı yerlerde kemerlerle vadileri ve boğazları aşarak taşıyan 43 km uzunluğunda bir sistemdir.
12-Kaleiçi Hamamı: Yapının inşaa kitabesi olmamakla birlikte, Kaleiçi Hamamı Kuşadası ticaretinin geliştiği 17. yy da Kervansaray ve Kaleiçi camii ile birlikte Öküz Mehmet Paşanın yaptırdığı Külliye ye dahil olmalıdır.
13-Panionion : Panionion Mykale Dağı’nın eteğinde Güzelçamlı’ya gelmeden, yoldan birkaç yüz metre içeridedir. Heredotos tarafından bildirilen 12 Ion kenti Milet, Myus , Priene, Ephesos, Kolophon, Teos , Lebedos, Erythrai, Klazomenai, Phokaia Samos ile Chios adalarıdır.
14-Yılancı Burnu : Kuşadası sahil şeritinin dikkat çekici önemli bir parçası olan Yılancı burnu Güvercinadanın karşısında yer alır. Yarım ada da, çevresinde ve kıyıda sular altında bir çok tarihi kalıntıyı görmek mümkündür. Buradaki yerleşimin adını kesin olarak bilinmemekle birlikte, yine antik yazar Strabonun bahsettiği Kuşadası körfezinde yer alan Marathesion yada Neapolis kentlerinden biri olmalıdır.
15-Hanım Camii : Kahramanlar Caddesi üzerinde bulunan yapı Kare planlı ve tek kubbelidir. Yuvarlak kemerli giriş kapısı üstündeki sülüs kitabede; Hatice hanım tarafından 1656- 1657 yıllarında yaptırıldığı yazmaktadır. 1920’ler de büyük ölçüde yıkılan camii 1951- 1957 yılları arasında Kuşadalılar tarafından yeniden yaptırılmıştır.
16-Belediye Hamamı : Kuşadası’nın 17.yy lın ikinci çeyreğinde ziyaret eden Evliya Çelebi Kentin biri iç kalede biride surlar dışında bulunan 2 hamamı olduğunun dan bahsetmektedir. Burada sözü geçen surlar dışındaki hamam Bugünkü belediye Hamamı olmalıdır. Çünkü bugün Kuşadasın da bulunan 2 tarihi hamamın yerleri bu tanımlamaya uymaktadır.
17-Kasım Yaman Parkındaki Taş Eserler : Şehir merkezinde Atatürk bulvarında üzerindeki Parkta ,Kuşadası ve civarında bulunan çeşitli dönemlere ait taş eserler bulunmaktadır. Çoğunun buluntu yeri bilinmemektedir. Ancak Bizans dönemine ait dikkat çekici hasır motifli sütun başları ve kilise ambon parçalarının Anaia Kadıkalesinden getirilmiş olduğu düşünülmektedir.